Ενάμιση χρόνο μετά τη φονική πυρκαγιά, η εικόνα στις πέντε κοινότητες απέχει πολύ από τις υποσχέσεις για άμεση αποκατάσταση. Ποια είναι τα βασικά προβλήματα που καθυστερούν την ανακατασκευή και επισκευή των σπιτιών;
«Το μεγάλο στοίχημα είναι σε έναν χρόνο από τη φωτιά, το επόμενο καλοκαίρι, η περιοχή όχι μόνο να έχει αποκατασταθεί αλλά να έχει γίνει ένα πρότυπο οικισμού» είχε δηλώσει στις 4 Σεπτεμβρίου 2018 ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, σε ανοικτή συνάντηση με κατοίκους της Ανατολικής Αττικής, που είχαν πληγεί δύο μήνες πριν από τη φονική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου. Δεκαοκτώ μήνες μετά την καταστροφή (τους τελευταίους έξι υπό τη διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας), η εικόνα στο Κόκκινο Λιμανάκι, το Μάτι, την Αμπελούπολη, τον Νέο Βουτζά και τον Προβάλινθο δείχνει ότι το στοίχημα έχει χαθεί προ πολλού.
Καπνισμένα από τις φλόγες ή ολοσχερώς κατεστραμμένα κτίρια και καμένα δέντρα εξακολουθούν να στέκουν διάσπαρτα στους δρόμους των πληγέντων οικισμών.
Περισσότεροι από 350 άνθρωποι παραμένουν φιλοξενούμενοι στις κατασκηνώσεις, αρκετοί είναι αυτοί που εγκατέλειψαν εντελώς την περιοχή και τις ιδιοκτησίες τους, λίγοι (μόλις 12) είναι αυτοί που έχουν πάρει στα χέρια τους άδεια ανακατασκευής, ενώ άλλοι βρίσκονται ακόμη στο στάδιο των επισκευών των σπιτιών τους.
Τι έχει γίνει μέχρι σήμερα
Ρίχνοντας μία ματιά στα στοιχεία από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εξάγεται το συμπέρασμα ότι η απόσταση που χωρίζει σήμερα τους πυρόπληκτους κατοίκους της περιοχής μέχρι την πλήρη αποκατάσταση των σπιτιών τους και την επιστροφή στην κανονικότητα είναι ακόμη αρκετά μεγάλη.
Δεκαοκτώ μήνες μετά την τραγωδία:
Μόλις το 37% των κτιρίων που έχουν κριθεί κατεδαφιστέα, έχει γκρεμιστεί. Οι οικοδομικές άδειες ανακατασκευής που έχουν εκδοθεί είναι μόνο 12 ή αλλιώς αντιστοιχούν μόνο στο 2,5% των κόκκινων κτιρίων.Οι διαδικασίες αποκατάστασης έχουν κολλήσει πλήρως για 267 κτίρια, τα οποία βρίσκονται εντός δασικής περιοχής.
Τα επίσημα στοιχεία
Ανακατασκευές
Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών διενήργησε 4.691 αυτοψίες σε κτίρια των Δήμων Ραφήνας-Πικερμίου και Μαραθώνα από τις οποίες προέκυψαν: 2.478 πράσινα, 1.731 κίτρινα και 482 κόκκινα κτίρια.
Ο αριθμός των κτιρίων που επλήγησαν από την πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018, ανέρχεται σε 2.213 .
Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί από το Τμήμα Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών Ανατολικής Αττικής (ΤΑΕΦΚ-Α.Α.) 482 πρωτόκολλα κατεδάφισης. Από τα 482 έχουν υποβληθεί 336 αιτήσεις για έκδοση βεβαίωσης καθορισμού δικαιούχου Στεγαστικής Συνδρομής Ανακατασκευής. Επομένως προκύπτει ότι για τα υπόλοιπα 146 κτίρια οι ιδιοκτήτες τους δεν έχουν προβεί σε περαιτέρω ενέργειες. Από τις 336 αιτήσεις που έχουν υποβληθεί για Στεγαστική Συνδρομή Ανακατασκευής, οι 208 έχουν βεβαιωθεί, με άλλα λόγια οι ιδιοκτήτες έχουν το δικαίωμα είτε να ξαναφτιάξουν το σπίτι τους από την αρχή , είτε να αγοράσουν κάπου αλλού ένα υπό ανέγερση κτίριο και έχει καθοριστεί το ποσό που δικαιούνται.
Με βάση την τελευταία καταγραφή μέχρι τις 13 Νοεμβρίου είχαν εκδοθεί συνολικά μόλις 12 οικοδομικές άδειες, ενώ δεν υπήρχαν άλλες σε εκκρεμότητα. Αυτό σημαίνει ότι οι υπόλοιποι δικαιούχοι (η συντριπτική πλειονότητα του συνόλου δηλαδή) δεν έχουν προβεί ακόμη μέσω των μηχανικών τους στην υποβολή φακέλου για έκδοση άδειας ανακατασκευής.
Αναλυτικά, αν από το σύνολο των 336 αιτήσεων που έχουν κατατεθεί αφαιρέσουμε τις 208, οι οποίες όπως είδαμε παραπάνω έχουν βεβαιωθεί, απομένουν 128 αιτήσεις, που αντιστοιχούν σε ισάριθμα κτίρια. Όμως εξ αυτών τα 87 βρίσκονται εντός δασικής περιοχής και δεν έχει υποβληθεί η σχετική βεβαίωση της υπηρεσίας Δασών, ενώ στις αιτήσεις για τα υπόλοιπα 41 κτίρια οι υποβληθέντες φάκελοι παρουσιάζουν ελλείψεις (π.χ. έλλειψη τίτλων ιδιοκτησίας). Επομένως για ελάχιστα από αυτά μπορεί να εκδοθεί βεβαίωση καθορισμού δικαιούχου Στεγαστικής Συνδρομής Ανακατασκευής.
Κατεδαφίσεις
Μέχρι σήμερα έχουν γίνει 176 κατεδαφίσεις (συμπεριλαμβανομένων των κατεδαφίσεων που έγιναν από ιδιωτικές εταιρείες δωρεάν). Από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών έχουν ολοκληρωθεί έξι συμβάσεις για 114 κτίσματα. Σε εξέλιξη βρίσκονται δύο διαγωνισμοί για την κατεδάφιση 49 ακινήτων. Άλλες δύο εργολαβίες βρίσκονται στο στάδιο ανάληψης υποχρέωσης για την κατεδάφιση 48 ακινήτων. Ακόμη, έχει ολοκληρωθεί η ομαδοποίηση και επίκειται η αποστολή ενός νέου Πρωτογενούς Αιτήματος που αφορά την ενδέκατη εργολαβία για συνολικά 23 ακίνητα. Επίσης, υπολείπονται προς κατεδάφιση 31 ΠΑΕΕΚ της Ένωσης Ορειβατών Φυσιολατρών που αφορούν κυρίως βάσεις.
Επισκευές
Οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί στο ΤΑΕΦΚ-Α.Α. για έκδοση άδειας επισκευής αφορούν σε 1.214 κτίρια.Έχουν εκδοθεί 535 άδειες επισκευής και έχουν απορριφθεί 15 αιτήσεις.
Από τις υπόλοιπες 664 αιτήσεις για έκδοση άδειας επισκευής: οι 180 δεν μπορούν να προχωρήσουν, καθώς βρίσκονται σε δασικές περιοχές, οι 316 έχουν ελλείψεις στα δικαιολογητικά του φακέλου, ενώ 168 είναι σε διαδικασία ελέγχου. Συνεπώς, όπως σημειώνει το υπουργείο Υποδομών, εκκρεμεί το 14% (168 από 1.214) των υποβληθέντων αιτήσεων.
Πληρωμές για ανακατασκευές και επισκευές
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω στοιχεία, ο συνολικός αριθμός των υποβληθέντων αιτήσεων για αποκατάσταση είναι 1.550. Το υπουργείο Υποδομών μέχρι στιγμής έχει εγκρίνει εντολές πληρωμής συνολικού ύψους 6.497.241,86 ευρώ, οι οποίες αφορούν σε χρηματοδοτική συμβολή για 769 επισκευές και 14 ανακατασκευές.
Σημειώνεται ότι, η Στεγαστική Συνδρομή από το υπουργείο Υποδομών καλύπτει το 100% του εκτιμώμενου (από το υπουργείο) κόστους αποκατάστασης.
Το κόστος που καλύπτει το υπουργείο Υποδομών ανέρχεται στα 500€/τμ. στην περίπτωση επισκευών, ενώ για ανακατασκευές ανέρχεται στα 1.000€/τμ., με ανώτατο όριο εμβαδού κλειστών χώρων του κτιρίου τα 150 τετραγωνικά μέτρα.
Επίδομα ενοικίου
Σύμφωνα με πληροφορίες του Παρατηρητηρίου για το Μάτι, περίπου 160-180 οικογένειες έχουν λάβει επίδομα ενοικίου.
Με βάση τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Υποδομών, μέχρι σήμερα έχουν επιδοτηθεί 787 τρίμηνα ενοικίου, συνολικού ύψους 824.374 ευρώ.
Διαμονή σε κατασκηνώσεις
Τα στοιχεία για τους φιλοξενούμενους πυρόπληκτους στις κατασκηνώσεις του Στρατού και της Αεροπορίας, τηρούνται στο υπουργείο Άμυνας. Σύμφωνα με πληροφορίες του Παρατηρητηρίου για το Μάτι, στις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου παρέμεναν στις κατασκηνώσεις 358 άτομα. Ειδικότερα, στις κατασκηνώσεις του Στρατού στον Άγιο Ανδρέα από τον Ιούλιο του 2018 φιλοξενούνται 159 άτομα και στις κατασκηνώσεις της Αεροπορίας στο Ζούμπερι φιλοξενούνται 199 άτομα, εκ των οποίων τα 47 είναι ανήλικα.
Επιδότηση περιβάλλοντα χώρου
Το ΤΑΕΦΚ-Α.Α. έχει προβεί στη χορήγηση συνδρομής αποκατάστασης περιβάλλοντος χώρου πληγέντων κτιρίων, επί ιδιωτικών ακινήτων σε 899 δικαιούχους. Συνολικά 1.449.020 ευρώ έχουν εκταμιευθεί για την εξυγίανση και αποκατάσταση του εδάφους, την κοπή και την αντικατάσταση των καμένων δέντρων, την επισκευή πλακοστρώσεων και μαντρών.
Τα προβλήματα
Μετά τη βεβαίωση της Στεγαστικής Συνδρομής Ανακατασκευής, οι δικαιούχοι πρέπει να υποβάλουν τον φάκελό τους στην αρμόδια ΥΔΟΜ, στην οποία υπάγεται το ακίνητό τους, ώστε να εκδοθεί η άδεια ανακατασκευής και να ξεκινήσουν οι εργασίες. Όπως αναφέρει στο Παρατηρητήριο για το Μάτι ο Χρήστος Αναγνώστου, ο οποίος ασχολείται με τα θέματα αποκατάστασης ως μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Κατοίκων Ματιού Αττικής (ΣΕΚΜΑ) και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΑΜΚΕ «Μάτι Ξαναζώ», σε αυτό το «ενδιάμεσο στάδιο» της διαδικασίας «υπάρχουν καθυστερήσεις και από πλευράς κατοίκων που δεν έχουν κάνει τα σχέδιά του σπιτιού τους, όμως μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν αυτή τη στιγμή 145 σπίτια στο Μάτι τα οποία δεν έχουν κατεδαφιστεί. Εάν δεν κατεδαφιστεί το σπίτι, τι να πας να καταθέσεις στην Πολεοδομία;».
Στο δε ποσό της Στεγαστικής Συνδρομής συμπεριλαμβάνονται οι εισφορές ΙΚΑ για τις εργασίες, το ΦΠΑ και η αμοιβή του μηχανικού για τα σχέδια, τη στατική μελέτη και την επίβλεψη της ανακατασκευής του ακινήτου.
Ακόμη ένας επιβαρυντικός παράγοντας για την αποκατάσταση της περιοχής είναι και οι καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην εκταμίευση της α’ δόσης, από την οποία θα καλυφθούν τα πρώτα έξοδα.
Σύμφωνα με τον Χρήστο Αναγνώστου, οι αμοιβές των πολιτικών μηχανικών είναι περίπου στο 7% και μπορεί να αγγίξουν και το 10% της αξίας του ακινήτου. «Αυτό σημαίνει ότι στα 100.000 ευρώ, τα 7.000 ευρώ είναι του μηχανικού. Οπότε αν δεν πάρει την πρώτη δόση (της Στεγαστικής Συνδρομής) πού θα βρει ο ιδιοκτήτης τα 7.000 ευρώ για τον μηχανικό αν δεν του βάλει πλάτη ο μηχανικός;». Όπως αναφέρει, από τη στιγμή που θα βεβαιωθεί το ποσό, μεσολαβεί τουλάχιστον 1,5 μήνας μέχρι να γίνει η πρώτη εκταμίευση. Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες, το πρώτο εξάμηνο μετά την πυρκαγιά, τα χρήματα της α’ δόσης μέσα σε δύο εβδομάδες είχαν κατατεθεί στον λογαριασμό του δικαιούχου. Ωστόσο το τελευταίο διάστημα ο χρόνος αναμονής είχε φτάσει στους τρεις μήνες, λόγω καθυστερήσεων στις υπογραφές ενταλμάτων πληρωμής από πλευράς υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Για τις διευκολύνσεις των πολιτικών μηχανικών προς τους κατοίκους, όπως αναφέρει πολιτικός μηχανικός της περιοχής, «εγώ δεν παίρνω ποτέ προκαταβολή, πληρώνομαι όταν βγει η άδεια και τους μπει στο λογαριασμό η πρώτη δόση. Αυτό έχω κάνει σε όλους μέχρι τώρα. Μέσα στα χρήματα της Στεγαστικής Συνδρομής είναι ενσωματωμένη και η αμοιβή μηχανικού. Το τι ζητάει ο κάθε μηχανικός είναι θέμα του καθενός. Ο ένας μπορεί να ζητάει 1.000 ευρώ ο άλλος να ζητάει 5.000 ευρώ». Όπως εξηγεί η ίδια, το 7-10% επί του προϋπολογισμού του ακινήτου είναι το ποσοστό που ορίζει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας ως νόμιμη αμοιβή. Όμως «κανένας απολύτως δεν έχει πάρει αυτά τα λεφτά και ούτε έχει τολμήσει να τα ζητήσει. Έχω βγάλει πολλές άδειες με προϋπολογισμό 100.000 ευρώ, δεν έχω ζητήσει σε κανέναν 10.000 ευρώ. Η μεγαλύτερη αμοιβή που έχω ζητήσει είναι 3.000 ευρώ μαζί με επίβλεψη».
Ως προς τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται από πλευράς κατοίκων, η πολιτικός μηχανικός αναφέρει ότι «είναι και λίγο μπλοκαρισμένος ο κόσμος, γνωρίζω πολλούς που δεν ξέρουν καν τι πρέπει να κάνουν, δεν έχουν πάει καν σε μηχανικό ακόμη. Κάποιοι (με κόκκινα σπίτια) δεν το προχωράνε (να εκδοθεί η άδεια ανακατασκευής) γιατί σκέφτονται και το οικονομικό, διότι φυσικά η Στεγαστική Συνδρομή δεν έχει απόλυτη σχέση με την πραγματικότητα». Όπως εξηγεί, «τα ποσά που δίνονται αντιστοιχούν περίπου στο 70% του κόστους ανακατασκευής» επομένως «δεν πρόκειται για πλήρη αποζημίωση, αλλά για μία αρκετά μεγάλη (οικονομική) βοήθεια». Αν λοιπόν από τα 1.000 ευρώ ανά τετραγωνικό αφαιρεθεί η αμοιβή του μηχανικού, το ΙΚΑ και το ΦΠΑ, τότε μένουν 700 ευρώ ανά τετραγωνικό, «οπότε δεν βγαίνει σπίτι με αυτά τα χρήματα».
Ένας ακόμη λόγος για τις καθυστερήσεις μπορεί να είναι και ο φόρτος εργασίας που έχουν επωμιστεί οι πολιτικοί μηχανικοί της περιοχής. «Έχω τρεις ιδιοκτήτες με κόκκινα που πρέπει να ασχοληθώ, αλλά δεν προλαβαίνω και είναι “στο περίμενε”. Μπορεί να φταίμε κι εμείς λίγο». Η ίδια αποδίδει ευθύνες και στην υποστελεχωμένη ΥΔΟΜ Πικερμίου που δεν βοηθάει καθόλου τους μηχανικούς, «να μας δώσει κάποιες οδηγίες, υπάρχει έλλειψη επικοινωνίας».
Ως προς τις επισκευές στο ΤΑΕΦΚ-Α.Α., οι μηχανικοί που ελέγχουν τους σχετικούς φακέλους είναι χωρισμένοι ανά δύο και το κάθε ζευγάρι είναι χρεωμένο με 100 φακέλους. «Οπότε όταν ο κάθε φάκελος θέλει για τον έλεγχο περίπου από δύο εβδομάδες μέχρι και δύο μήνες ανάλογα πόσο μεγάλο είναι το σπίτι, καταλαβαίνετε ότι μιλάμε για πολύ χρόνο» αναφέρει η πολιτικός μηχανικός.
Παράλληλα, ο Χρήστος Αναγνώστου παρατηρεί ότι το τελευταίο διάστημα έχει αυξηθεί και το κόστος της οικοδομής. «Εκεί που πριν από ένα χρόνο έχτιζες με 750-800 ευρώ το τετραγωνικό, τώρα είμαστε στα 1.000-1.100 το τετραγωνικό. Δεν ξέρω αν είναι λόγω ανάπτυξης (της οικονομίας) ή λόγω αισχροκέρδειας, πάντως με τα 1.000 ευρώ ανά τετραγωνικό της Στεγαστικής Συνδρομής σπίτι δεν χτίζεις. Γι αυτό εμείς τώρα ζητάμε να αυξηθούν τα 1.000 ευρώ στα 1.200 ευρώ ανά τ.μ., αύξηση 20%».
Η συνάντηση στο υπουργείο Υποδομών
Την Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2019, αντιπροσωπεία έξι μελών της ΣΕΚΜΑ συναντήθηκε στο υπουργείο Υποδομών με τον υπουργό Κώστα Καραμανλή, τον Γενικό Γραμματέα Υποδομών Γιώργο Καραγιάννη και τη σύμβουλό του κ. Χουλιάρα. Σύμφωνα με τη σχετική ενημέρωση, μεταξύ άλλων, από πλευράς κατοίκων κατέστη σαφές ότι το τελευταίο εξάμηνο εκτός από το άδειασμα του οικοπέδου Αντωνίου όχι μόνο δεν έχει γίνει τίποτα στο επίπεδο των αιτημάτων τους, «αλλά και ο εμπεδωμένος ρυθμός έκδοσης αδειών και εκταμιεύσεων, έχει ανατραπεί για λόγους που όλοι οι εμπλεκόμενοι αποδίδουν στις διαδικασίες του υπουργείου». «Αυτό», σημειώνει η ΣΕΚΜΑ, «δεν συνάδει με τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού λίγες μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του».
Επίσης από το σύνολο των αιτημάτων των κατοίκων, η ΣΕΚΜΑ έδωσε προτεραιότητα στις κατεδαφίσεις και στην επιτάχυνση των φακέλων των μόνιμων κατοίκων και αυτών που το κτίριο είναι η μοναδική τους κατοικία.
Σύμφωνα πάντα με την ίδια ενημέρωση, από την πλευρά του ο υπουργός Υποδομών απέδωσε την καθυστέρηση των εκταμιεύσεων (οι τελευταίες έγιναν στις 27 Δεκεμβρίου του 2019) στο κλείσιμο του οικονομικού έτους και δεσμεύτηκε ότι σε μία εβδομάδα θα απαντήσει πότε θα ξαναρχίσει η ροή. Επίσης στις δύο συμβάσεις κατεδαφίσεων που είναι στην φάση αξιολόγησης, είπε ότι θα εξετάσει με ποιον τρόπο θα προηγηθούν οι μόνιμοι κάτοικοι και αυτοί με μοναδική κατοικία. Ως προς το αίτημα για χορήγηση Στεγαστικής Συνδρομής σε τρεις φάσεις (50-30-20%), ο Κ. Καραμανλής ανέφερε ότι έχει υπογραφεί από το υπουργείο Υποδομών και αναμένεται να υπογραφεί και από το υπουργείο Οικονομικών.
Μένει λοιπόν να φανεί τι από όλα αυτά –και το κυριότερο πότε– θα γίνει πράξη.
Αναλυτικότερα στο matiobserver.gr
Comments