Χελιδόνια: Οι εναέριοι χορευτές της άνοιξης είναι πάλι εδώ! Το Σπιτοχελίδονο, το Σταυλοχελίδονο & το Μιλτοχελίδονο.

Τα χελιδόνια έχουν ταυτιστεί, και όχι άδικα με τον ερχομό της άνοιξης. Κάθε χρόνο, χιλιάδες φτερωτοί επισκέπτες περνούν από τη χώρα μας, κάποιοι από αυτούς αποφασίζουν να φωλιάσουν, να αναπαραχθούν, και να επιστρέψουν το φθινόπωρο στην Αφρική. Ας γνωρίσουμε λοιπόν τα 3 κυριότερα είδη χελιδονιών που ζουν στη χώρα μας και πώς μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε.

Σταυλοχελίδονα σε χορευτικούς σχηματισμούς

Σπιτοχελίδονο (Delichon urbicum)

Τα Σπιτοχελίδονα καταφθάνουν στην Ελλάδα από τα μέσα κιόλας Φεβρουαρίου. Είναι σχετικά τα μικρότερα σε μέγεθος, με κοντή ουρά, λευκή κοιλιά και λευκή περιοχή πριν την ουρά (ουροπήγιο) που τα κάνει να ξεχωρίζουν από τα Σταυλοχελίδονα (βλ.παρακάτω). Είναι εντυπωσιακό ότι συνήθως επιστρέφουν κάθε χρόνο στην ίδια φωλιά! Είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στον άνθρωπο, καθώς καταναλώνουν εκατοντάδες μικρά έντομα. Κατασκευάζει τη φωλιά του κάτω από μπαλκόνια και γείσα κτιρίων. Η φωλιά του είναι περιφερειακά κλειστεί, διαθέτει όμως ένα μικρό άνοιγμα, που αποτελεί την είσοδό της.

1. Σπιτοχελίδονο με το πρωινό φως (Φωτ. Β.Κωστερές)

2. Σπιτοχελίδονα μεταφέρουν λάσπη για το χτίσιμο της φωλιάς τους

Σταυλοχελίδονο (Hirundo rustica)

Είναι πιο μεγάλο σε μέγεθος από το Σπιτοχελίδονο, και έχει την χαρακτηριστική μακριά διχαλωτή ουρά, και χαρακτηριστικό σκούρο κόκκινο γύρω από το ράμφος και το λαιμό. Η κοιλιά είναι κατάλευκη, ενώ τα χρώματα των φτερών και της ράχης είναι σκούρο μεταλλικό μπλέ. Έχει το πιο γλυκό κελάιδισμα από τα άλλα είδη της οικογένειας, και τρέφεται κυρίως με κουνούπια που κυνηγά εν πτήση. Σε πολλές περιοχές της Ευρώπης είναι προάγγελος της άνοιξης, και οι αγρότες εκτιμούν ιδιαίτερα τη χρήσιμη παρουσία του στις καλλιέργειές τους. Η φωλιά του είναι ανοιχτή περιφερειακά.

Σταυλοχελίδονο κελαηδά πάνω στο σύρμα

Σταυλοχελίδονα ξαποσταίνουν για λίγο πάνω σε κλαδιά

Μιλτοχελίδονο (Cecropis daurica)

Ξεχωρίζει εύκολα από το εμφανέστερα μεγάλο του μέγεθος και την αργή νωχελική του πτήση, σαν ανεμόπτερο. Φέρει μία καστανή ζώνη στα πλάγια του κεφαλιού, ενώ διαθέτει πολύ μακριά διχαλωτή ουρά και λευκό ουροπήγιο με μικρό κόκκινο τμήμα. Η φωλιά είναι πολύ ιδιαίτερη, μοιάζει με στάμνα καθώς διαθέτει μία μακριά σήραγγα, που είναι κατασκευασμένη για να απωθεί τους εχθρούς. Τρέφεται και αυτό με έντομα που συλλαμβάνει εν πτήση. Συχνά προτιμά να φωλιάσει σε βράχια, γέφυρες ή εγκαταλελειμμένα κτίσματα.

Μιλτοχελίδονο εν πτήσει

Στο Εθνικό Πάρκο Σχινιά - Μαραθώνα μπορούμε να δούμε τα παραπάνω είδη χελιδονιών, από το Μάρτιο μέχρι τα τέλη του Σεπτέμβρη. Οι φωλιές τους βρίσκονται κυρίως στους οικισμούς κοντά στον υγρότοπο (Κάτω Σούλι, Μαραθώνας, Τύμβος) αλλά και στα ψηλότερα τμήματα της περιοχής (Βαρνάβας, Γραμματικό). Ειδικά το Μιλτοχελίδονο είναι είδος που δεν συναντάται εύκολα στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, και έτσι αποτελεί ένα σπάνιο θέαμα για τους ξένους επισκέπτες παρατηρητές πουλιών του πάρκου, που έχει γίνει γνωστό ως η καλύτερη περιοχή για παρατήρηση πουλιών (birdwatching) κοντά στην Αθήνα.

Σπύρος Σκαρέας, Γεωπόνος M.Sc. Συνοδός Παρατήρησης Πουλιών | Πιστοποιημένος Αρχηγός Εκδρομών www.greecebirdtours.com