Η καθαρίστρια της φύσης | Η Γερακίνα
Έγινε ενημέρωση: 17 Μαΐ 2022
Η γερακίνα είναι ένα ημερόβιο αρπακτικό πτηνό η οποία έχει επιστημονική ονομασία Buteo buteo και περιλαμβάνει 11 υποείδη. Βρίσκεται στην Ευρώπη και τράβα την προσοχή μας από την κραυγή της, την πτήση της και από την παρουσία της σε ψηλά σημεία.
Η γερακίνα είναι διαφορετικό είδος από το γεράκι - συγκαταλέγεται στο είδος των αετών και όχι των γερακιών.
Στην Ελλάδα απαντάται το υποείδος B. b. buteo (Linnaeus, 1758), αλλά υπάρχει πιθανή ανάμιξη πληθυσμών με τα υποείδη B. b. menetriesi (Bogdanov, 1879) και B. b. vulpinus (Gloger, 1833).
Είναι ένα μεσαίου μεγέθους, στιβαρό αρπακτικό η οποία είναι από τα μεγαλύτερα είδη των γερακιών (κιρκίνες, ξεφτέρια, σαΐνια, πετρίτες, κιρκινέζια) με μήκος σώματος: 51 έως 56 εκατοστά, βάρος: αρσενικό 620-1185 γραμμάρια, θηλυκό 785-1365 γραμμάρια και άνοιγμα πτερύγων: 117-137 εκατοστά. Το ράμφος της γερακίνας είναι μαύρο και ανοιχτότερο προς το κεφάλι. Τα πόδια και το κήρωμα (χαρακτηριστική υβώδης προεξοχή στη βάση του ράμφους) είναι κίτρινα, αλλά στους νεοσσούς που έχουν πρόσφατα εκκολαφθεί, είναι απαλά ροζ. Η ίριδα έχει κι αυτή μεταβλητό χρωματισμό, από γκρι, έως γκρι-καφέ, σπάνια φωτεινό ή κιτρινωπό και εξαρτάται από το γενικό χρωματισμό του πτερώματος.
Η γερακίνα χαρακτηρίζεται από το εξαιρετικά ποικίλο χρωματισμό στο πτέρωμα της το οποίο διακρίνεται σε τρεις χρωματικές φάσεις (colour phases), σύμφωνα με τους ορνιθολόγους. Συγκεκριμένα, διακρίνεται μία ανοιχτόχρωμη που πλησιάζει το λευκό, μία σκούρα με διάφορες διαβαθμίσεις και μία ενδιάμεση στην οποία ανήκουν και τα περισσότερα άτομα. Στο κάτω μέρος του σώματος και των πτερύγων της υπάρχουν ποικίλες σκούρες κηλίδες, διακεκομμένες γραμμές, οριζόντιες ή κάθετες ρίγες στο στήθος και πιο ανοιχτόχρωμη ουρά με γκριζόμαυρες ρίγες.
Η γερακίνα έχει ένα εντυπωσιακό πέταγμα και κυρίως όταν ψάχνει για τροφή και δείχνει ελαφράδα στην κίνησή της. Άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά της γερακίνας είναι η πολύ καλή ακοή της, η όρασή της, το δυνατό ράμφος και τα ισχυρά νύχια της με τα οποία κόβει την σάρκα των θηραμάτων της.
Η κύρια τροφή της γερακίνας είναι τα μικρά θηλαστικά, κυρίως ποντίκια. Επίσης κυνηγάει μικρού μεγέθους πτηνά, ερπετά, σκουλήκια, νερόφιδα και αμφίβια, όπως βατράχους και φρύνους. Τα έντομα και οι προνύμφες των εντόμων, μπορούν εν μέρει να αντιπροσωπεύουν ένα μικρό μερίδιο από τα λάφυρα, αλλά και θνησιμαία, σπανιότερα. Σε σπάνιες περιπτώσεις επιλέγει ως τροφή της τα ψάρια.
Σημαντικό να αναφερθεί είναι ότι η γερακίνα αποτελεί μεγάλη οικολογική αξία επειδή δρα ως καθαρίστρια της φύσης αφού πολλές φορές πιάνει θηράματα τα οποία είναι άρρωστα ή τραυματισμένα και έτσι αποτρέπει την μετάδοση ασθενειών.
Που μπορούμε να εντοπίσουμε γερακίνα ;
Βρίσκεται σχεδόν σε όλους τους βιοτόπους όπου συνήθως περιπολεί στον αέρα, δίπλα στο οδικό δίκτυο ενώ πολύ συχνά εντοπίζεται στην κορυφή στύλων, φρακτών και δέντρων.
Αν κοιτάξετε προσεκτικά θα την αναγνωρίσετε από το χαρακτηριστικό λευκό μπάλωμα στο στήθος της.
Αναλυτικότερα, η γερακίνα κατοικεί κυρίως σε μικρά δάση με παρακείμενα ανοικτά τοπία όπως λιβάδια, θαμνότοπους και καλλιέργειες. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα μπορεί να βρεθεί σε υγρότοπους και βαλτώδεις περιοχές. Επίσης, η προσπάθειά της να εξασφαλίσει την τροφή της, συχνά, την φέρνει αρκετά κοντά σε ανθρωπογενείς βιοτόπους. Στο Μαραθώνα θα παρατηρήσουμε πολύ συχνά γερακίνες. Για παράδειγμα μόνο στο Εθνικό Πάρκο Σχινιά έχουν εντοπιστεί 2 μόνιμα ζευγάρια.
Οι γερακίνες σε ομάδες
Εκτός της περιόδου αναπαραγωγής, οι γερακίνες τείνουν να αθροίζονται σε χαλαρές, διάσπαρτες ομάδες. Αυτό ισχύει για όλες τις περιοχές με αντίστοιχα υψηλό ποσοστό λείας, δηλαδή λιβάδια, χωράφια και υγρές πεδιάδες, που χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο ειδικά τον χειμώνα.
Στην περίπτωση όμως έλλειψης τροφής κατά τους δύσκολους χειμώνες, μπορούν να σχηματίσουν ομάδες με τις αντίστοιχες προτεραιότητες για κάποια άτομα, που ανταγωνίζονται για την υπεράσπιση της λείας. Κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης παρατηρούνται μικρά «σμήνη» μέχρι οκτώ ή περισσότερες γερακίνες, να εκμεταλλεύονται τα θερμικά ανοδικά ρεύματα. Συνήθως, όμως, τα άτομα αυτά στη συνέχεια διαχωρίζονται.
Οι νεοσσοί | Η μάχη για επιβίωση
Από την ηλικία των δύο έως τριών ετών οι γερακίνες είναι σεξουαλικά ώριμες. Συνήθως ζευγαρώνουν εφ’ όρου ζωής, με την αναπαραγωγική περίοδο να ξεκινάει στην Ευρώπη από τα μέσα Μαρτίου μέχρι τα τέλη Απριλίου.
Η φωλιά κατασκευάζεται πάνω σε δένδρα, αλλά σε ανοικτές περιοχές μπορεί να χρησιμοποιηθούν βράχια, ενώ πολύ σπάνια κατασκευάζεται στο έδαφος. Είναι μία σχετικά ογκώδης κατασκευή από ξερόκλαδα, επιστρωμένη με μικρότερα κλαδιά, φυλλοφόρους κλάδους, γρασίδι ή και φύκια.
Η γέννα αποτελείται από 2-3 αυγά. Εναποτίθενται σε διαστήματα 2-3 ημερών, περί τα μέσα Απριλίου. Η επώαση πραγματοποιείται κυρίως από το θηλυκό, με τη συμμετοχή του αρσενικού κατά διαστήματα και διαρκεί 33-35 ημέρες.
Οι νεοσσοί διαφέρουν σε μέγεθος και, ο μικρότερος συνήθως πεθαίνει. Το θηλυκό παραμένει πολύ κοντά και σιτίζει για 8-12 ημέρες, με το αρσενικό να προμηθεύει την τροφή. Αργότερα κυνηγάνε και οι δύο γονείς, αλλά και πάλι σιτίζει το θηλυκό.
Το πρώτο φτέρωμα ξεκινάει να βγαίνει από την 7η ημέρα και ολοκληρώνεται στις 12-30 ημέρες. Οι νεοσσοί αρχίζουν να σιτίζονται μόνοι τους μετά από τον πρώτο μήνα και πετάνε στις 40-45 ημέρες.
Το 49% των νεαρών επιβιώνει μέχρι τον πρώτο χρόνο, το 68% μέχρι τον δεύτερο και το 71% μέχρι τον τρίτο χρόνο. Από εκεί και πέρα, η επιβίωση αυξάνει σημαντικά και φθάνει το 81%.
Η γερακίνα είναι είδος υπό προστασία;
Η μεγάλη εξάπλωση του είδους και οι ικανοποιητικοί πληθυσμοί της δεν προκαλούν ανησυχία για το μέλλον της. Όμως, οι άμεσες πιέσεις πάνω στους πληθυσμούς της σχετίζονται με τη θανάτωσή της από τη λαθροθηρία και την κατανάλωση δηλητηριασμένων δολωμάτων. Οι έμμεσες πιέσεις σχετίζονται με τη συρρίκνωση και υποβάθμιση των βιοτόπων που διαβιεί και τη μείωση των θηραμάτων της.
Θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στην προστασία της γερακίνας ακόμα και αν υπάρχουν τώρα αρκετοί πληθυσμοί. Όλα τα ζώα που τείνουν προς εξαφάνιση είχαν μεγάλους πληθυσμούς πριν την σταδιακή επέμβαση του ανθρώπου...
Κασσάνδρα Κουσούλη
Γεωπόνος
Πηγές: fdparnonas.gr / wikipedia.org/ polignosi.com
Φωτογραφία εξωφύλλου: Ευχαριστούμε τον @Hugo.gr για την παραχώρηση των φωτογραφιών
Σχόλια