Πεζοπορία στα εγκαταλελειμμένα μεταλλεία του Γραμματικού | Το βουνό με τα αφανή ορύγματα

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά μονοπάτια που θα συναντήσεις στον Μαραθώνα είναι στο Γραμματικό, στα εγκαταλελειμμένα μεταλλεία του με τα «απύθμενα» χάσματα. Αδράξαμε την ευκαιρία μία ηλιόλουστη Κυριακή και περπατήσαμε στο λόφο του Στραβαετού μαζί με την ομάδα «Μαραθώνια Μονοπάτια» ανακαλύπτοντας κρυμμένες εντυπωσιακές ομορφιές.

Το βουνό με τα αφανή ορύγματα στο Γραμματικό | Φωτ.: Χρήστος Μαλέτσικας

Η πεζοπορία των 6χλμ. διαρκεί 3 ώρες

Σημείο αναχώρησης ήταν εδώ ενώ ο τερματισμός της πεζοπορίας στο πανέμορφο εκκλησάκι της Αγίας Τριάδος.

Η συγκεκριμένη πεζοπορία στα ορυχεία του Γραμματικού διήρκησε 3 ώρες και καλύψαμε 6 χλμ

Η άγνωστη ιστορία

Στις αρχές και μέχρι τα μέσα του προηγούμενο αιώνα σε αυτό το μέρος παραγόταν ένα εξαιρετικά πολύτιμο μέταλλο, ο σίδηρος.

Τα εγκαταλελειμμένα μεταλλεία στο Γραμματικό με τα «απύθμενα» χάσματα. | Φωτ.: Χρήστος Μαλέτσικας

Τα ιταλικής κατασκευής μεταλλεία σιδήρου του Γραμματικού ανήκαν στην οικογένεια Σούτσου*. Η οικογένεια Σούτσου (Σούτζου) είναι παλιά φαναριώτικη οικογένεια, μέλη της οποίας διακρίθηκαν στην διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ως ηγεμόνες στη Μολδοβλαχία και στην Ελλάδα. Τα μεταλλεία ξεκίνησαν να λειτουργούν γύρω στο 1880 διαθέτοντας ατελείωτου μήκους γαλαρίες σε διάφορα επίπεδα, βαθιά κάθετα φρέατα και γέφυρες. To σιδηρομετάλλευμα έφτανε στην επιφάνεια του εδάφους με αναβατήρες και αφού συγκεντρωνόταν επαρκής ποσότητα, οι εργάτες το φόρτωναν σε βαγονέτα. Το δίκτυο της σιδηροδρομικής γραμμής που ξεκινούσε από την τοποθεσία, έφτανε μέχρι τον Ραμνούντα, ως το Σέσι και τον Λιμνιώνα, μεταφέροντας στη συνέχεια το μετάλλευμα στα πλοία.

To σιδηρομετάλλευμα έφτανε στην επιφάνεια του εδάφους με αναβατήρες | Φωτ.: Χρήστος Μαλέτσικας

Το βάθος του κεντρικού φρέατος αγγίζει τα 100 μέτρα!

Η συστηματική λειτουργία των εγκαταστάσεων πρέπει να εγκαταλείφθηκε γύρω στο 1920, καθώς η λειτουργία τους κρίθηκε ασύμφορη. Κατά άλλους, λειτούργησαν μέχρι και το 1930, ενώ οι ντόπιοι διηγούνται ότι στα χρόνια της κατοχής (1940) από τη σιδηροδρομική γραμμή, φυγαδεύτηκαν άνθρωποι και περιουσίες.

Η πεζοπορία

Η πεζοπορία είναι εύκολη για αρχάριους, αλλά για τους λόγους που προ είπαμε επικίνδυνη. Δεν υπάρχει απολύτως καμία σήμανση οπότε ιδανικά κατέβασε το χάρτη στο κινητό σου. Το μονοπάτι σε γενικές γραμμές περιτριγυρίζεται από χαμηλή βλάστηση ενώ τα αγριολούλουδα και τα άγρια χόρτα έχουν την τιμητική τους. Στο μεγαλύτερο ποσοστό του είναι φαρδύ και άνετο χωρίς απότομες αναβάσεις ή καταβάσεις. Έχε το νου σου για κρυμμένες στοές καθώς αν τις διασχίσεις, στο άλλο άκρο θα βρεις εντυπωσιακούς μικρόκοσμους δημιουργημένους εκ νέου από τη φύση. Μην ξεχνάς ότι όλες αυτές οι τρύπες είναι τεχνητές, ανθρώπινο δημιούργημα πριν 100+ χρόνια!

Το μονοπάτι σε γενικές γραμμές περιτριγυρίζεται από χαμηλή βλάστηση ενώ τα αγριολούλουδα και τα άγρια χόρτα έχουν την τιμητική τους {Μεταλλεία Γραμματικού} | Φωτ.: Στέλιος Μανταλέρος

Επιστρέφοντας με το αυτοκίνητο λίγα χιλιόμετρα πριν τον οικισμό του Γραμματικού στην επαρχιακή οδό Μαραθώνα Καπανδριτίου, θα παρατηρήσεις (στο χωματόδρομο) την προειδοποιητική πινακίδα ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΦΑΝΗ ΟΡΥΓΜΑΤΑ ΠΑΛΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ, η οποία «βάφτισε» τα ορύγματα «αφανή», αφού επικράτησε να αναφέρονται έτσι. Ο χαρακτηρισμός «αφανή» ανήκει στον προειδοποιητικό χαρακτήρα της πινακίδας, επειδή είναι πραγματικά επικίνδυνο να περπατά στην περιοχή κάποιος που δε γνωρίζει ότι υπάρχουν παντού τρύπες, πηγάδια και ορύγματα. Πολλά από αυτά είναι καλυμμένα με βλάστηση, με κίνδυνο ο πεζοπόρος να βρεθεί μέσα σε απρόσμενα βαθιά χάσματα. Κατά τη διάρκεια της πεζοδρομίας θέλει προσοχή, να μην παρεκτρέπουμε από το μονοπάτι - εφόσον υπάρχουν παιδιά οι γονείς πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και τα σκυλιά πρέπει να είναι δεμένα με λουρί.

Όλες οι τρύπες είναι τεχνητές, ανθρώπινο δημιούργημα πριν 100+ χρόνια! {Μεταλλεία Γραμματικού} | Φωτ.: Στέλιος Μανταλέρος

Τα «Αφανή Ορύγματα» Γραμματικού έχουν επισκεφτεί επίσης κατά καιρούς σπηλαιολόγοι είτε για πρακτικά μαθήματα είτε για μελέτη, και φυσικά παράτολμοι αθλητές για καταρρίχηση. Άλλο ένα εντυπωσιακό μέρος του δήμο Μαραθώνα με πολλές δυνατότητες για μία τουριστική αξιοποίησή του.

Τα «Αφανή Ορύγματα» Γραμματικού έχουν επισκεφτεί επίσης κατά καιρούς σπηλαιολόγοι | Φωτ.: Στέλιος Μανταλέρος

Ευχαριστούμε τα Μαραθώνια Μονοπάτια για αυτήν την όμορφή εμπειρία. Μπορείς να γίνεις δωρεάν μέλος στου fb group τους για να ενημερώνεσαι όταν οργανώνονται σχετικές εκδρομές.

Η πεζοπορία στα Μεταλλεία Γραμματικού οργανώθηκε από τα Μαραθώνια Μονοπάτια | Φωτ.: Στέλιος Μανταλέρος

Σόνια Γεροδήμου

ΤΕΦΑΑ Αθηνών

---

Πηγές: iefimerida.gr, urbanspeleology.blogspot.com,

*(η μαρτυρία ενός ντόπιου ηλικιωμένου μας αναφέρει και κάποια Αγγλική Εταιρεία)

Ευχαριστούμε τους φωτογράφους εθελοντές μας Στέλιο Μανταλέρο και Χρήστο Μαλέτσικα (drone).