Η συμβίωσή μας με τον λύκο
Έγινε ενημέρωση: 30 Ιαν 2022
Ο λύκος είναι ένα σαρκοφάγο θηλαστικό και αποτελεί πρόγονος του οικόσιτου σκύλου. Το επιστημονικό του όνομα είναι Canis lupus.
Υπάρχουν πολλά είδη λύκου σε όλο τον κόσμο, μερικά από τα οποία είναι ο γκρίζος λύκος, ο κόκκινος λύκος και ο άσπρος λύκος. Στον Ελλαδικό χώρο μέχρι στιγμής υπάρχουν ο γκρίζος και ο κόκκινος λύκος.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του
Το βάρος του μεσογειακού λύκου κυμαίνεται από 20 ως 40 κιλά και το μήκος του φθάνει το 1 με 1,5 μέτρο ενώ ο μέσος όρος ζωής τους είναι τα 10 χρόνια. Όταν τρέχει αναπτύσσει μεγάλες ταχύτητες, ως και 40 km/h. Η ισχυρότερη αίσθησή του είναι η όσφρηση, οπότε μπορεί να εντοπίσει το θήραμά του σε απόσταση 3 χιλιομέτρων μόνο από τη μυρωδιά! Αντιλαμβάνεται ήχους σε ευρύ φάσμα συχνοτήτων από 250 Hz ως 30.000 Hz. Συγκεκριμένα, ένας λύκος μπορεί να ακούσει το ουρλιαχτό ενός άλλου λύκου από απόσταση έως και 10 χλμ, όταν ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται απόλυτη σιωπή...
Ο λύκος μένει σε ημιορεινές και ορεινές περιοχές οι οποίες έχουν επάρκεια τροφικών πηγών (κτηνοτροφικά ζώα, σκουπιδότοποι, θέσεις απόθεσης νεκρών ζώων) και παροχή νερού.
Τρέφεται με κτηνοτροφικά ζώα, άγρια οπληφόρα, πτώματα και περιστασιακά σαρκώδεις καρπούς. Αναπαράγεται μια φορά κάθε χρόνο, τους μήνες από τον Ιανουάριο έως και το Μάρτιο, όπου το διάστημα αυτό έχει αυξημένες ανάγκες εύρεσης τροφής.
Η διάρκεια εγκυμοσύνης είναι 60-65 μέρες. Δυο εβδομάδες πριν τη γέννα η λύκαινα προετοιμάζει τη φωλιά, συνηθέστερα σε περιοχές με τη μέγιστη δυνατή δασοκάλυψη και χαμηλή ενόχληση από ανθρώπινες δραστηριότητες αλλά πάντα σε κοντινή απόσταση από μόνιμη παροχή νερού. Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί φωλιές αρκετά κοντά σε χωριά και σε αποστάσεις 1-2 χιλιομέτρων από αυτές για τη διαθεσιμότητα της τροφής.
Σημαντικό να σημειωθεί είναι, ότι για να αποφεύγεται η συνάντηση με γειτονικές αγέλες και για να περιορίζονται οι απώλειες από τις μεταξύ τους συγκρούσεις, οι λύκοι ουρούν και αφήνουν περιττώματα στην περιφέρεια της επικρατείας τους. Επίσης κάνουν γδαρσίματα στο έδαφος, αφήνοντας έτσι ένα οσφρητικό αποτύπωμα προερχόμενο από αδένες ανάμεσα στα δάκτυλα των ποδιών τους.
Ο λύκος είναι ένα από τα πιο προσαρμοστικά είδη μεγάλων θηλαστικών. Η προσαρμογή του εξαρτάται από τις δραστηριότητες του ανθρώπου και από τον ρυθμό με τον οποίο αλλάζει ο βιότοπός του.
Γενικά, ο λύκος εμφανίζει τροφική ευελιξία και μπορεί να επιβιώσει κυνηγώντας και πολύ μεγάλα σε μέγεθος ζώα, αλλά όταν αυτά απουσιάζουν, στρέφεται και σε μικρότερα θηλαστικά, κτηνοτροφικά ζώα, ακόμη και σκουπίδια, υπολείμματα από σφαγεία και άλλες ανθρωπογενούς προέλευσης πηγές τροφής.
Στην Ελλάδα συγκεκριμένα, ο λύκος βασίζεται τροφικά στα κτηνοτροφικά ζώα, στους σκουπιδότοπους, στα πτώματα ζώων που προέρχονται από σφαγεία, στις εγκαταστάσεις με σταβλισμένα βοοειδή, πρόβατα ή χοίρους και, όχι σπάνια, επιτίθονται σε κυνηγετικούς ή αδέσποτους σκύλους. Επίσης, οι λύκοι στην Ελλάδα δεν ακολουθούν τα κοπάδια ελεύθερης βοσκής κατά τις μετακινήσεις τους, παραμένουν όλο το χρόνο στην ευρύτερη περιοχή τους. Οι ζημιές που προκαλούν οι λύκοι στην Ελλάδα είναι κυρίως στην κτηνοτροφία.
Ο λύκος στην Αττική
Στην περιοχή του δήμου Μαραθώνα δεν έχει καταγραφεί περιστατικό με λύκο. Μετά όμως από τις φωτιές του καλοκαιριού 2021 έχουν εμφανιστεί ελάφια στην περιοχή της λίμνης του Μαραθώνα. Αν υπάρξει έλλειψη τροφής στις περιοχές στις οποίες βρίσκεται σήμερα ο λύκος δεν αποκλείεται η μετακίνηση του στη λίμνη του Μαραθώνα αν και η διαμόρφωση του εδάφους δεν ευνοεί για μία τέτοια πιθανότητα.
Ο εξειδικευμένος ερευνητής γκρίζων λύκων, βιολόγος Λ.Μεχ (L. David Mech, 1937-) είχε αναφέρει το 1998 ότι, οι λύκοι γενικά αποφεύγουν τον άνθρωπο, λόγω του διαχρονικού φόβου που τους έχει προκληθεί από το κυνήγι. Προσθέτει, επίσης ότι, η όρθια στάση των ανθρώπων φοβίζει τους λύκους διότι τους θυμίζει τις αρκούδες, τις οποίες οι λύκοι συνήθως αποφεύγουν.
Όμως, στην Πάρνηθα, παρουσιάζεται το φαινόμενο την εξοικείωσης. Είναι το φαινόμενο κατά το οποίο οι λύκοι δεν φοβούνται την ανθρώπινη παρουσία και αυτό οφείλεται:
Στο τάισμα από άνθρωπο για να φωτογραφηθεί με τους λύκους (έχει παρατηρηθεί στην Κηφισιά)
Στην συνεχή επίσκεψη του ανθρώπου στην Πάρνηθα και
Στο νεαρό της ηλικίας του λύκου όπου δεν έμαθε να φοβάται τον άνθρωπο από τη μητέρα του
Επιθέσεις λύκου σε άνθρωπο και σκυλί
Οι γκρίζοι λύκοι μπορούν να σκοτώνουν σκυλιά, όταν τους δοθεί ευκαιρία, με κάποιους πληθυσμούς λύκων να στηρίζονται σε σκύλους για τη διατροφή τους. Στην Κροατία, μάλιστα, οι λύκοι σκοτώνουν περισσότερα σκυλιά από πρόβατα, ενώ στην Ρωσία φαίνεται να «συγκρατούν» περιορισμένους τους πληθυσμούς αδέσποτων σκύλων. Οι γκρίζοι λύκοι μπορεί να εμφανίσουν ασυνήθιστα τολμηρή συμπεριφορά όταν επιτίθενται σε σκυλιά, μερικές φορές αγνοώντας την ανθρώπινη παρουσία, ιδιαίτερα σε αυλές σπιτιών και σε δάση. Οι επιθέσεις σε κυνηγετικά σκυλιά θεωρείται σημαντικό πρόβλημα στην Σκανδιναβία και το Ουισκόνσιν.
Ο λύκος αποφεύγει την επαφή με τον άνθρωπο και η επίθεση γίνεται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις, όπως η έλλειψη τροφής και η προστασία των μικρών του.
Προστασία λύκου
Απαγορεύεται να σκοτώνουμε τους λύκους απλά λόγω φόβου, αφού είναι είδος προς εξαφάνιση, παρόλα αυτά όμως δεν είναι λίγοι που το έχουνε χόμπι και χωρίς να κινδυνεύει άμεσα η ζωή τους τα σκοτώνουν.
Αν και η θήρα του λύκου δεν επιτρέπεται από το 1991, η ανθρωπογενής θνησιμότητα είναι ακόμη υψηλή. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 25% του πληθυσμού χάνεται εξαιτίας του ανθρώπου ενώ σε μερικές περιοχές της κατανομής του είδους έχει καταγραφεί θνησιμότητα της τάξεως του 40% επί του συνόλου του τοπικού υποπληθυσμού του λύκου.
Από τις βασικότερες αιτίες ανθρωπογενούς θνησιμότητας λύκου είναι οι συγκρούσεις με διερχόμενα αυτοκίνητα, η θανάτωση ατόμων με τη μέθοδο της παγάνας κατά τη διάρκεια θήρας αγριόχοιρου, η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων και οι παγάνες που γίνονται αποκλειστικά για το λύκο σε περιοχές με πολλές ζημιές στη κτηνοτροφία.
Για το λόγο αυτό θα πρέπει να γίνει, μέσω της ενασχόλησης από το κράτος:
η αποκατάσταση των πληθυσμών των άγριων οπληφόρων (αγριόχοιρος, ζαρκάδι, αγριόγιδο)
ο έλεγχος της λαθροθηρίας
η προστασία και βελτίωση των βιοτόπων των άγριων οπληφόρων
η τοποθέτηση ηλεκτροφόρου περίφραξης γύρω από τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και
η χρήση εκπαιδευμένων σκύλων για την φύλαξη των κοπαδιών.
Πως μειώνεις την πιθανότητα σύγκρουσης με λύκο;
Όταν βρίσκεσαι σε ελεύθερη κατασκήνωση ή πας πεζοπορία κρατάς το χώρο καθαρό από φαγητά και ακαθαρσίες ώστε να μην προσελκύουν τους λύκους
Αν έχεις σκύλο μαζί σου, το έχεις πάντα στο οπτικό σου πεδίο και όταν κάνει την ανάγκη του την μαζεύεις (σημειώνεται ότι στους εθνικούς δρυμούς απαγορεύονται τα κατοικίδια ζώα)
Αν δεις τον λύκο πριν σε εντοπίσει εκείνος που βρίσκεσαι, απομακρύνεσαι σιγά σιγά και αθόρυβα.
Τι να κάνεις αν βρεθείς κοντά με λύκο;
Αν έρθει ο λύκος κοντά σου τότε δεν τον κοιτάζεις στα μάτια γιατί το θεωρεί ως πρόκληση
Δεν πρέπει να εκφράσεις φόβο
Δεν πρέπει να τρέξεις γιατί θα σε θεωρήσει θήραμα και θα σε κυνηγήσει
Προσπάθησε με κάποιο τρόπο να μοιάζεις μεγαλύτερος, σηκώνοντας τα χέρια ψηλά κρατώντας κάποιο ρούχο ή αντικείμενο πάνω από το κεφάλι
Άναψε φωτιά με κάποιο ξύλο και κράτησε το (οι λύκοι φοβούνται την φωτιά)
Φώναξε
Πέταξε αντικείμενα
Κάνε βήματα πίσω σιγά σιγά χωρίς να γυρίσεις την πλάτη σου
Ανέβα πάνω σε δέντρο
Πέτα του κάτι φαγώσιμο
Αν είσαι με παρέα παραμείνετε ενωμένοι σε κύκλο γιατί ο λύκος επιτίθεται σε απομονωμένα άτομα ή στα πιο αδύναμα (παιδιά) γι'αυτό αυτά θα τα βάλετε στο κέντρο του κύκλου
Αν τελικά δεν φύγει καλύψτε το λαιμό σας και την περιοχή του κεφαλιού σας
Η καλύτερη λύση όταν κάνεις κατασκήνωση, είναι να έχεις μαζί σου φωτοβολίδες, κροτίδες με τροχιοδεικτικό ή γενικά συσκευές που παράγουν δυνατό θόρυβο που τρομάζουν τον λύκο
Σημαντικό να σημειωθεί είναι ότι αν υπάρχει ένας λύκος, μεγάλη πιθανότητα είναι να υπάρχουν και άλλοι κοντά!!
Ακραίες καιρικές συνθήκες - απρόβλεπτες συμπεριφορές των άγριων ζώων
Με την επέλαση του χιονιά δυο αδέσποτοι σκύλοι στο Διόνυσο δέχθηκαν επίθεση από άγριο ζώο, πιθανότατα από λύκο αναφέρει δημοσίευση σήμερα 29/1 στο protothema.gr. Μαρτυρίες κατοίκων, ισχυρίζονται ότι έχουν δει λύκο στην περιοχή της Ραπεντώσας ενώ σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις από το δασαρχείο της περιοχής, μάλλον πρόκειται για Μονόλυκο, δηλαδή για έναν λύκο που δεν ζει σε αγέλη και κινείται μόνος του. Το άλμα του μπορεί να φτάσει τα 3 μέτρα ύψος, κι έτσι εξηγείται το πώς πήδηξε την περίφραξη ύψους 1.20 μέτρων, εντός της οποίας βρίσκονταν τα σκυλιά.
Σύμφωνα με αναφορές από τοπικές ιστοσελίδες, είναι πιθανό να εμφανίστηκαν λύκοι τις τελευταίες ημέρες και στη Νέα Ερυθραία ενώ κάποιοι μιλούν για κοπάδι. Το πιθανότερο είναι να πέρασαν κάτω από τις υπόγειες διαβάσεις της Ε.Ο. Αθηνών-Λαμίας, λόγω χιονιού, σχολιάζουν κάτοικοι της περιοχής.
Πρέπει να μάθουμε να συμβιώνουμε με τον λύκο χωρίς να τον ενοχλούμε. Είναι ένα σημαντικό μέλος του οικοσυστήματος μας που χρειάζεται την βοήθειά μας!!!
Κασσάνδρα Κουσούλη
Γεωπόνος ζωικής παραγωγής και υδατοκαλλιεργειών
Πηγές: callisto.gr/ wikipedia.org/ arcturos.gr/ diaviosi.blogspot.gr/ dasarxeio.com / protothema.gr / iefimerida.gr
Φωτογραφία εξωφύλλου: Peter Comninellis
Comments