Ο θολωτός μυκηναϊκός τάφος στον Αρνό Μαραθώνα: τα εντυπωσιακά ευρήματα

Όταν μιλά κανείς για τις αρχαιότητες του Μαραθώνα, στο νου των περισσότερων ανθρώπων έρχεται ο Τύμβος των Μαραθωνομάχων και η Μάχη του Μαραθώνα που έλαβε χώρα στην περιοχή τον 5ο αιώνα π.Χ. Ωστόσο, η αρχαιολογική σκαπάνη έχει αποδείξει ότι η ανθρώπινη παρουσία στον Μαραθώνα εκτείνεται πολλούς αιώνες νωρίτερα, και αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους ο δήμος αυτός παρουσιάζει μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον!

Στο WLM ήδη έχουν γίνει αφιερώματα για τις θέσεις Βρανά και Πλάσι, που χρονολογούνται στην Εποχή του Χαλκού. Το σημερινό αφιέρωμα αφορά τον Μυκηναϊκό Τάφο στη θέση Αρνός, ο οποίος επίσης χρονολογείται στην Εποχή του Χαλκού, και ειδικότερα στο 1450-1380 π.Χ., δηλαδή στην ακμή της περιόδου που έχει ονομαστεί Μυκηναϊκή από τους αρχαιολόγους. Βρίσκεται 400μ. νοτιοανατολικά του νεκροταφείου των Τύμβων στην πεδιάδα του Βρανά και είναι ένας από τους εντυπωσιακότερους μυκηναϊκούς θολωτούς τάφους στην Ελλάδα.

Η είσοδος του θολωτού τάφου.

Ο τάφος ανασκάφηκε κατά τα έτη 1933-35 από τον τότε ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ. Σωτηριάδη. Ο χώρος στον οποίο βρέθηκε άνηκε σε μια ντόπια γυναίκα, την Ευανθία Μιχαήλ, και πριν την ανασκαφή εκεί καλλιεργούνταν βρώμη, σιτάρι, κριθάρι και καπνός.

Πρόκειται για λίθινο τάφο με θολωτή οροφή και διάμετρο 7μ., που από την εποχή κατασκευής του ήταν υπόγειος και καλυμμένος με χώμα. Οι νεκροί που φιλοξενούσε στο εσωτερικό του ήταν θαμμένοι μέσα σε δύο μικρούς λάκκους ορθογώνιου σχήματος. Ο αρχιτεκτονικός τύπος του κτίσματος είναι χαρακτηριστικός της Μυκηναϊκής περιόδου. Το μέγεθος του μνημείου και ο υψηλός βαθμός δυσκολίας της κατασκευής θολωτής στέγασης δείχνουν ότι εκείνοι που έχτισαν τον τάφο δεν ήταν απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, αλλά άτομα με πλούτο και κοινωνικό κύρος.

Το χρυσό κύπελλο, που σήμερα φιλοξενείται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Στο εσωτερικό του τάφου βρέθηκε επίσης ένα χρυσό κύπελλο, που σήμερα φιλοξενείται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Το εσωτερικό του τάφου. Διακρίνονται οι δύο λακκοειδείς τάφοι που εντοπίστηκαν στο εσωτερικό του.

Για να φτάσει κανείς στην είσοδο ενός μυκηναϊκού θολωτού τάφου, έπρεπε να περάσει από έναν μικρό ταφικό διάδρομο που ονομάζεται δρόμος. Στον δρόμο του τάφου στον Αρνό, βρέθηκε ένα ασυνήθιστο εύρημα που ταιριάζει στην ιδιαίτερη ταυτότητα των ιδιοκτητών του τάφου: οι σκελετοί δύο αλόγων, τοποθετημένων προσεκτικά σε πλάγια στάση. Η ιδιοκτησία αλόγων απαιτούσε έξοδα και χρόνο, γι’ αυτό και αποτελούσε ένδειξη κοινωνικού και οικονομικού κύρους.

Στον δρόμο του τάφου στον Αρνό, βρέθηκε ένα ασυνήθιστο εύρημα που ταιριάζει στην ιδιαίτερη ταυτότητα των ιδιοκτητών του τάφου: οι σκελετοί δύο αλόγων, τοποθετημένων προσεκτικά σε πλάγια στάση.

Ο Γ. Σωτηριάδης αναφέρει ότι στο εσωτερικό του τάφου βρέθηκαν πολλά κάρβουνα και καμένα οστά, που δείχνουν ότι στον τάφο έγιναν προσφορές προς τους νεκρούς ή προς κάποιον θεό.

Οι ανασκαφές ξεκίνησαν 1935 και το μνημείο αναστηλώθηκε το 1958. Είναι κρίμα ένα τόσο σημαντικό μνημείο να παραμένει μη επισκέψιμο για το κοινό κάτι που φαίνεται να μην αλλάζει σύντομα καθώς από το 1935, ακόμη εκκρεμούν οι απαλλοτριώσεις οι οποίες δεν είχαν ευοδωθεί.

Βασιλική Ζυγουράκη

Φοιτήτρια Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ

---

Βιβλιογραφία: Πετράκος Β. 1995,.Ο Μαραθών: Αρχαιολογικός οδηγός, 63-64.

Σταϊνχάουερ Γ. 2009. Ο Μαραθών και το Αρχαιολογικό Μουσείο, 73-74.

Ραυτοπούλου Σ. 2020. “Ο Γεώργιος Σωτηριάδης και ο θολωτός τάφος στον Αρνό Μαραθώνα”. Σειρά Μονογραφιών AURA 4, Τόμος τέταρτος: Κυδάλιμος. Τιμητικός Τόμος για τον Καθηγητή Γεώργιο Στυλ. Κορρέ, 343-351.

Κατέβασε την εφαρμογή We Love Marathon app στο κινητό σου για να βρεις συγκεντρωτικά πληροφορίες για όλους τους αρχαιολογικούς χώρους