Το παλιό εργοστάσιο πορσελάνης που η καμινάδα του ακόμα στέκει όρθια στην Ν. Μάκρη, αποτελεί σύμβολο μιας άλλης εποχής, όταν το ρεύμα ήταν μια άγνωστη πολυτέλεια για τον προσφυγικό οικισμό.
Το εργοστάσιο χτίστηκε το 1950 από τον Χαρίτωνα Τριανταφυλλόπουλο και ξεκίνησε την λειτουργία του το 1952. Για πάνω από δέκα χρόνια παρήγαγε αντικείμενα πορσελάνης για ηλεκτρολογική χρήση, πυρότουβλα και άλλα πυρίμαχα προϊόντα. Η ΔΕΗ για μεγάλο χρονικό διάστημα, προμηθευόταν ηλεκτρολογικό υλικό από το εργοστάσιο. Η λειτουργία του σταμάτησε οριστικά το 1969 λόγω αδυναμίας αποπληρωμής των τραπεζικών δανείων.
Το εργοστάσιο πορσελάνης
Η Νέα Μάκρη ιδρύθηκε το 1924, όταν έφτασαν οι πρώτοι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Τις πρώτες δεκαετίες ήταν καθαρά ένας αγροτικός οικισμός, ενώ μετά την περίοδο της Κατοχής ξεκίνησαν οι πρώτες προσπάθειες για την εκβιομηχάνιση της περιοχής. Η πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια έγινε πολλά χρόνια αργότερα από τον επιχειρηματία Χαρίτωνα Τριανταφυλλόπουλο, που δημιούργησε το 1950 το εργοστάσιο.
Ο επιχειρηματίας αγόρασε από ντόπιους καλλιεργητές μια έκταση περίπου 50 στρεμμάτων για να οικοδομήσει την μονάδα του. Ο αρχικός στόχος του ήταν να εξασφαλίσει μια μεγαλύτερη έκταση προς την περιοχή της Ανατολής, αλλά λόγω κάποιων τοπικών αντιδράσεων δεν κατάφερε να επεκταθεί περισσότερο. Οι εργασίες για την οικοδόμηση του εργοστασίου ολοκληρώθηκαν σε δύο χρόνια, το 1952 και το φθινόπωρο του 1953 οι μηχανές του εργαστασίου ξεκίνησαν την παραγωγή προϊόντων πορσελάνης για ηλεκτρολογική χρήση.
Αρχικά παρήγαγε κυρίως μονωτήρες υψηλής και χαμηλής τάσης και ασφάλειες, ενώ αργότερα επεκτάθηκε και στην κατασκευή πυρίμαχων υλικών. Τα ορυχεία του Τριανταφυλλόπουλου στη Μήλο, προμήθευαν το εργοστάσιο με τις αναγκαίες πρώτες ύλες. Στο εργοστάσιο απασχολούνταν κυρίως εργάτες και εργάτριες από τη Νέα Μάκρη, τον Μαραθώνα και το Γραμματικό ενώ προσλήφθηκε επιπλέον εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό από τα νησιά της Σίφνου, της Κίμωλου και της Σερίφου.
Η ηλεκτροδότηση της περιοχής έφερε την ανάπτυξη
Η λειτουργία του εργοστασίου στη Νέα Μάκρη είχε ως αποτέλεσμα την σταδιακή οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Οι νέες θέσεις εργασίας στο εργοστάσιο, ενίσχυσαν τα εισοδήματα των ντόπιων και ταυτόχρονα έκαναν την εμφάνισή τους νέα καταστήματα, όπως ταβέρνες, εμπορικά, μαγαζιά με είδη ρουχισμού και ηλεκτρικών ειδών. Η πιο σημαντική εξέλιξη όμως, ήταν η ηλεκτροδότηση. Το εργοστάσιο κατάφερε να παρέχει ηλεκτρισμό τόσο στα σπίτια όσο και στα καταστήματα της περιοχής. Η συνεργασία με την νεοϊδρυθείσα Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) δεν σταμάτησε εκεί, καθώς το εργοστάσιο αποτελούσε για 15 χρόνια τον βασικό προμηθευτή της ΔΕΗ σε πυρίμαχα υλικά. Πορσελάνινοι σύνδεσμοι σωλήνων για ηλεκτρολογική χρήση έχουν παραμείνει στο εργοστάσιο μέχρι και σήμερα. Λέγεται πως η επαφή του επιχειρηματία με τον Γεώργιο Παπανδρέου βοήθησε την παραπάνω συνεργασία. Ίσως το γεγονός ότι, το αίτημα για την ίδρυση του εργοστασίου πορσελάνης υποβλήθηκε στο Υπουργείο Βιομηχανίας, την ίδια περίοδο με την ίδρυση της ΔΕΗ, να μην ήταν μια σύμπτωση, αλλά μια οργανωμένη προσπάθεια σύμπλευσης των δύο επιχειρήσεων.
Προς τα τέλη της δεκαετίας του ’60, το 1969, τα υπέρογκα τραπεζικά δάνεια οδήγησαν σε λουκέτο το εργοστάσιο και οι μηχανές σταμάτησαν να δουλεύουν.
Το σήμερα και το αύριο
Σήμερα, οι εγκαταστάσεις του εργοστασίου παραμένουν ερειπωμένες και το φουγάρο, που είναι ευδιάκριτο από μακρυά, αποτελεί σύμβολο της εποχής που Ελλάδα έβγαινε από την φτώχεια και το σκοτάδι... Η προηγούμενη διοίκηση (επί δημαρχεία Ψηνάκη) είχε εξασφαλίσει από την Περιφέρεια Αττικής το ποσό των 8.000.000€ για την αναπαλαίωση του κτιρίου χωρίς ποτέ όμως το έργο αυτό να υλοποιηθεί.
Πρόσφατα όμως εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση για τη μελέτη αξιοποίησης του εργοστασίου από την οικογένεια Μαρτίνου. Εν συνεχεία τον Φεβρουάριο επισκέφτηκαν τις εγκαταστάσεις του πρώην εργοστασίου της ΕΤΒΑ ο τωρινός Δήμαρχος Μαραθώνα Στέργιος Τσίρκας μαζί με μελετητές και εκπροσώπους της εταιρίας ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ, οι οποίοι ανέλαβαν σε πρώτη φάση την εκπόνηση Μελέτης Βιωσιμότητας - Σκοπιμότητας και σε δεύτερο χρόνο τις Τοπογραφικές, Αρχιτεκτονικές και Στατικές μελέτες του κτιρίου.
Στην διαδικτυακή διαβούλευση για τη διαμόρφωση του χώρου που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2020 με τη συμμετοχή των πολιτών μέσα από την ιστοσελίδα του δήμου www.marathon.gr, στην πρώτη θέση των προτιμήσεων με ποσοστό 15,11% (123 ψήφους) ψηφίστηκε η πρόταση το εργοστάσιο να μετατραπεί σε Χώρο Προβολών - Θεατρική Σκηνή - Συναυλιακός Χώρος.
Σε επικοινωνία που είχε το WLM με τον Δήμαρχο Μαραθώνα κ. Στέργιο Τσίρκα μας ενημέρωσε ότι η διαβούλευση αυτή θα ληφθεί υπόψη από το μελετητικό γραφείο και μέχρι τα μέσα του Ιουλίου θα έχουμε τα αποτελέσματα της Μελέτης Βιωσιμότητας η οποία θα προσδιορίσει και την τελική χρήση και αξιοποίηση του εργοστασίου. Οι Τοπογραφικές - Αρχιτεκτονικές - Στατικές μελέτες θα παραδοθούν στον δήμο μέχρι το τέλος του χρόνου και εντός 3ετίας (2023) ο δήμαρχος μας διαβεβαίωσε ότι θα ολοκληρωθεί το έργο της ανάπλασης και το "εργοστάσιο" θα ξεκινήσει να λειτουργεί. Πρωταρχικός στόχος της διοίκησης και πολύ σωστά, είναι το έργο να είναι ανεξάρτητο οικονομικά και να μην επιβαρύνει τους δημότες Μαραθώνα και αντιθέτως γιατί όχι να αποφέρει και έσοδα στο δήμο μας.
Σόνια Γεροδήμου
Ευχαριστούμε τον Δήμαρχο Μαραθώνα κ. Στέργιο Τσίρκα για τον χρόνο του και τις σημαντικές πληροφορίες που μας παρείχε.
Ευχαριστούμε τον φωτογράφο μας Χρήστο Μαλέτσικα για τις εντυπωσιακές εναέριες φωτογραφίες και το Λαογραφικό Μουσείο Νέας Μάκρης για το φωτογραφικό υλικό από το αρχείο τους.
コメント