Το Μάτι, η περιοχή που καταστράφηκε το καλοκαίρι του 2018 από τη φονική πυρκαγιά που στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους, θα μεταμορφωθεί, θα αναγεννηθεί με Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο, στο οποίο θα περιλαμβάνεται και ο σχεδιασμός για την προστασία της περιοχής από πυρκαγιές και πλημμύρες.
Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο για το Μάτι παρουσίασε σήμερα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, μαζί με τον υφυπουργό Δημήτρη Οικονόμου, τους γενικούς γραμματείς Ευθύμη Μπακογιάννη και Κωνσταντίνο Αραβώση και τον πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελάδας (ΤΕΕ), Γιώργο Στασινό.
Μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει νέες διόδους προς την παραλία, χώρους περιπάτου, οριοθέτηση ρεμάτων, καθώς και συγκοινωνιακή μελέτη για τη διέλευση οχημάτων και Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
Tο σχέδιο εξασφαλίζει ένα μεγάλο δημόσιο περίπατο κατά μήκος της ακτής με ελεύθερο πλάτος 35 μέτρων.
«Σήμερα, θέτουμε τις βάσεις για την επούλωση των πληγών με ένα βιώσιμο τρόπο. Ούτε ισοπεδώνουμε το Μάτι αλλά ούτε και ανεχόμαστε μία σειρά από απαράδεκτες καταστάσεις, οι οποίες συνέτειναν στο να πάρει η καταστροφή που ζήσαμε πριν από δύο χρόνια τις διαστάσεις που τελικά πήρε», ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης, τονίζοντας ότι «στο Μάτι θα μπει μια τάξη. Όχι μόνο διότι η Ελλάδα πρέπει να γίνει μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, αλλά διότι αυτό είναι προς όφελος των ίδιων των κατοίκων του. Θα αντιμετωπιστούν τα σφάλματα του παρελθόντος. Θα διανοιχθούν δίοδοι προς την παραλία. Η ίδια η παραλία θα αποκτήσει ένα τελείως διαφορετικό χρώμα».
Σύμφωνα με τον υπουργό, «το Μάτι θα αλλάξει εικόνα, αλλά ταυτόχρονα θα διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για την προστασία της περιοχής, τόσο από πυρκαγιές όσο και από πλημμύρες, λόγω της ανεξέλεγκτης κατάστασης στα ρέματα τα οποία βρίσκονται την περιοχή».
Όπως εξήγησε o υπουργός, «το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) εκπονήθηκε υπό την επίβλεψη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, σύμφωνα με τις προβλέψεις του νόμου και με τη συμμετοχή μιας σειράς μεγάλων τεχνικών γραφείων», ενώ παρουσιάζεται έναν μήνα νωρίτερα από την ημερομηνία που είχε θέσει ως στόχο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΤΕΕ Γιώργο Στασινό, ύστερα από εντολή του πρωθυπουργού, «το ΤΕΕ ανέλαβε να φτιάξει ένα πρότυπο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο μέσα σε μόλις ένα χρόνο», τη στιγμή που «πρακτικά, ένα σχέδιο πόλης, διότι περί αυτού πρόκειται, χρειάζεται μέχρι σήμερα 8-10 χρόνια, κατά μέσο όρο, ενώ η έγκρισή μπορεί να φθάσει ακόμα και τα 20 χρόνια».
Όπως είπε, «προετοιμάζονται οι διαδικασίες για όλα τα έργα δημοσίου συμφέροντος, όπως απαλλοτριώσεις, έργα διευθέτηση ρεμάτων, κοινόχρηστοι χώροι, πλατείες, οδοποιία κλπ, ώστε να είναι εφικτό να έχουν ολοκληρωθεί εντός 3-4 ετών».
Οι αλλαγές στο Μάτι -Πώς θα διαμορφωθεί η περιοχή
Στη συνέχεια, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Δημήτρης Οικονόμου, παρουσίασε τα βασικότερα σημεία του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) για το Μάτι.
«Για τη σύνταξη του ΕΠΣ απαιτήθηκαν, πέραν της κύριας πολεοδομικής μελέτης, οκτώ άλλες υποστηρικτικές μελέτες. Η εκπόνησή τους ξεκίνησε στις αρχές του 2020, οι περισσότερες έχουν ήδη ολοκληρωθεί, και οι υπόλοιπες μέσα στις επόμενες 10 ημέρες. Οι μελέτες αυτές είναι οι εξής:
Κύρια (Πολεοδομική) Μελέτη,
Μελέτη Τοπογραφίας,
Μελέτη Οριοθέτησης Ρεμάτων,
Συγκοινωνιακή Μελέτη,
Μελέτη Κατάρτισης Δασικού Χάρτη,
Μελέτη μείωσης της πλημμυρικής διακινδύνευσης,
Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας,
Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων,
Νομική υποστήριξη.
Βασικός στόχος του ΕΠΣ είναι η δημιουργία στην περιοχή που κάηκε βιώσιμων συνθηκών, λαμβανομένων υπόψη των πραγματικών και θεσμικών δεσμεύσεων της κατάστασης στο Μάτι και της ανάγκης της ταχύτερης δυνατής δράσης της Πολιτείας. Τα βασικά προβλήματα που προϋπήρχαν στην περιοχή, και ανεξάρτητα από τη συμβολή τους στο ίδιο το καταστροφικό φαινόμενο πρέπει να επιλυθούν, είναι συνοπτικά τα εξής:
κρίσιμες ελλείψεις προσπελασιμότητας και ελλιπείς προσβάσεις/ διέξοδοι προς την παραλία, λόγω ανθρωπογενών παρεμβάσεων (περιφράξεις, κτίρια, άλλες κατασκευές), αλλά λόγω της γεωμορφολογίας,
ανεπαρκές κυκλοφοριακό δίκτυο και ανορθολογική οργάνωση οδικού χώρου,
έλλειψη κοινόχρηστων χώρων,
εκτός σχεδίου αυθαίρετη δόμηση και άναρχο διασπορά κτισμάτων
αυθαίρετη κατάληψη και δόμηση σε ρέματα και αιγιαλό,
μικρό μέγεθος γεωτεμαχίων και κατακερματισμένη ιδιωτική ιδιοκτησία
μεγάλης κλίμακας εκτάσεις ενιαίου ιδιοκτησιακού καθεστώτος φορέων του Δημοσίου και ευρύτερου,
ιδιότυπο πολεοδομικό καθεστώς με αποσπασματικές εντάξεις στο σχέδιο και επιμέρους ρυθμίσεις, διαδοχικούς σχεδιασμούς που δεν έχουν θεσμοθετηθεί και πρακτικές χωρικής ανάπτυξης δεκαετιών που σχετίζονται με σειρά οικιστικές και πολεοδομικές στρεβλώσεις,
αναπτυξιακές πιέσεις μεταξύ ορεινού όγκου Πεντέλης και θάλασσας για κατοικία και αναψυχή.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΕΠΣ αποβλέπει στην ανασυγκρότηση και ανάταξη του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος, με τη δημιουργία μιας περιοχής βιώσιμης οικιστικά και περιβαλλοντικά, εξοπλισμένης με επαρκείς υποδομές, και ανθεκτικής έναντι μελλοντικών κινδύνων.
Μια παράλληλη επιδίωξη είναι η ελαχιστοποίηση των κατεδαφίσεων κτισμάτων και βοηθητικών εγκαταστάσεων που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή ενός πολεοδομικού σχεδίου που θα διαθέτει τα προηγούμενα χαρακτηριστικά. Τα κτίσματα που εμπίπτουν σε ζώνες απομάκρυνσης είναι 141 με χρήσεις Α ή Β κατοικίας, εστίασης και τουρισμού, ενώ σε 339 οι ιδιοκτησίες κατεδαφίζονται μαντρότοιχοι.
Συνολικά, υιοθετείται μια ισορροπημένη και δίκαιη προσέγγιση, χωρίς ακρότητες: δεν κατεδαφίζονται τα πάντα, αλλά εξασφαλίζεται ότι η περιοχή θα γίνει λειτουργική και ασφαλής με το ελάχιστο κοινωνικό κόστος. Κατεδαφίσεις γίνονται, όταν είναι αναγκαίο για τη λειτουργικότητα και ασφάλεια της περιοχής (κύρια κτίσματα κυρίως σε κοίτες ρεμάτων, τα οποία οριοθετούνται μέσω τεχνικών έργων διευθέτησης).
Με το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο οργανώνεται χωρικά μια περιοχή 8.000, περίπου, στρεμμάτων, από τα οποία τα 2.600 πολεοδομούνται για πρώτη φορά. Οι περιοχές που προστατεύονται με τη δασική νομοθεσία ή άλλες διατάξεις, φθάνουν τα, περίπου, 4.250 στρέμματα. Το υπόλοιπο της συνολικής έκτασης περιλαμβάνει τις ήδη εντός σχεδίου περιοχές που αναπλάθονται (6%), αιγιαλό και παραλία (2%), κατασκηνώσεις (2%), και διάφορες άλλες περιπτώσεις (4%).
Ειδικότερα στα περίπου 2.600 στρέμματα που πολεοδομούνται, θα οικοδομηθούν 710 στρ., 1.060 στρ. θα είναι ιδιωτικοί χώροι πρασίνου (ακάλυπτοι), και 830 στρ. αποτελούν την εισφορά σε γη, αυξάνοντας τους κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους στην περιοχή.
Η μέθοδος που χρησιμοποιείται στο Μάτι, τόσο από άποψη θεματολογίας όσο και ταχύτητας του σχεδιασμού, με εργαλεία κατά περίπτωση το Ειδικό ή το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο, θα λειτουργήσει και ως υπόδειγμα για την χωρική ανάταξη και άλλων περιοχών στη χώρα με μεγάλες συγκεντρώσεις κτισμάτων, αυθαιρέτων ή μη, σε περιοχές χωρίς σχεδιασμό, σε συνάρτηση ασφαλώς με τις ιδιομορφίες κάθε συγκεκριμένης περιοχής».
Δασικά ζητήματα
Αναφερόμενος στα δασικά ζητήματα στην περιοχή του Ματιού, ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΝ, Κωνσταντίνος Αραβώσης, σημείωσε τα εξής:
«Οι νέες διατάξεις του ν.4685/2020 που επιλύουν προβλήματα με τις δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, στην περιοχή εφαρμογής του ΕΠΣ είναι:
Πλήρης εξαίρεση των περιοχών Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι (αγροκτήματα εκούσιας διανομής) από τη δασική νομοθεσία, με βάση την ειδική διάταξη στο άρθρο 102 παράγραφο 6. Για τις εκτάσεις αυτές ανακαλούνται και κάθε είδους διοικητικές πράξεις (αναδασωτέες, πρόστιμα, διοικητικές αποβολές, κατεδαφίσεις) που εκδόθηκαν με βάση τη δασική νομοθεσία.
Αναμόρφωση δασικών χαρτών, λαμβάνοντας υπόψη διοικητικές πράξεις που δεν είχαν ενσωματωθεί στην αρχική κατάρτιση. Σημαντική προσθήκη του νέου νόμου είναι ότι στις διοικητικές πράξεις συμπεριλαμβάνονται πλέον και οικοδομικές άδειες που δεν έχουν υλοποιηθεί (δεν έχουν οικοδομήσει οι δικαιούχοι), οπότε εξαιρούνται πλέον και αυτές οι εκτάσεις.
Στις περιοχές που δεν εξαιρούνται της δασικής νομοθεσίας (Προβάλινθος, Αμπελούπολη κ.λπ.), ακόμα και μετά τις παραπάνω ρυθμίσεις, παρέχεται η δυνατότητα:
Εκ νέου υποβολή αντιρρήσεων κατά του δασικού χάρτη, με νέες προθεσμίες, αφού αναρτηθεί ο αναμορφωμένος δασικός χάρτης
Υποβολή αιτήματος υπαγωγής στις ευνοϊκές διατάξεις του κεφαλαίου ΣΤ’ του ν.4685/2020 περί οικιστικών πυκνώσεων.
Δημόσιος Περίπατος
Από την πλευρά του ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΝ, Ευθύμης Μπακογιάννης, υπογράμμισε κατά την ομιλία του ακόλουθα:
«Με την πολεοδόμηση σε μεγάλο τμήμα της περιοχής αποκτούνται δικαιώματα δόμησης και από αυτούς που μέχρι σήμερα δεν μπορούσαν να κτίσουν νόμιμα και δεν επέλεξαν να το κάνουν. Τακτοποιείται ένα μεγάλο τμήμα ιδιοκτησιών με καθεστώς ασαφές ή θεωρούμενο από διάφορες πλευρές ως δασικό, με την αναγνώριση των παλαιών διανομών.
Στις περιοχές που δεν εξαιρούνται από το δασικό χαρακτήρα, διατηρούνται όσα κτίσματα έχουν οικοδομήσει με νόμιμη άδεια, ενώ για τα υπόλοιπα δίνονται εναλλακτικές δυνατότητες για τακτοποίηση κτισμάτων (υπό προϋποθέσεις) ή για χαρακτηρισμό των γηπέδων ως μη δασικών (υπό προϋποθέσεις).
Σε όλη την περιοχή, πολεοδομούμενη ή μη, δημιουργείται ένα δίκτυο βιώσιμης κινητικότητας-οχημάτων (ιδιωτικών και άλλων όπως πχ. τα πυροσβεστικά ή τα νοσοκομειακά), ποδηλάτων και πεζών, με πολύ βελτιωμένα γεωμετρικά χαρακτηριστικά, που επιτρέπει και την ασφαλή εκκένωσης της περιοχής σε περίπτωση ανάγκης.
Διανοίγονται όλα τα ρέματα (οκτώ), με τρόπο που ελαχιστοποιεί τις κατεδαφίσεις αλλά μέσω τεχνικά μελετημένων διευθετήσεων εξασφαλίζει την ευρύτερη περιοχή από τους αυξανόμενους κινδύνους πλημμύρας (βλ. Μάνδρα, υψηλή προτεραιότητα). Υλοποιείται σύγχρονος αντιπλημμυρικός σχεδιασμός. Εξασφαλίζεται ένας μεγάλος δημόσιος περίπατος κατά μήκος της ακτής, χωρίς εμπόδια, με ελεύθερο πλάτος 35 μ.
Δημιουργούνται «Τόπος Μνήμης», «Αρχιτεκτονικός Περίπατος Μνήμης», και Κέντρο Εκπαίδευσης-Ευαισθητοποίησης για την Προστασία από Φυσικές Καταστροφές. Ανεβαίνουν οι αξίες γης των ιδιοκτησιών σε όλη την περιοχή. Η εκπόνηση του Ρυμοτομικού Σχεδίου Εφαρμογής (ΡΣΕ) στις προς πολεοδόμηση περιοχές που καθορίζει το ΕΠΣ θα αρχίσει πολύ γρήγορα, εντός του καλοκαιριού.
Νίκος Λεγάκης
Μηχανολόγος Μηχανικός
Πηγή: iefimerida.gr
Kommentare